Βύρων Φιδετζής

ΣΠΟΥΔΕΣ

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και Μουσική σπούδασe στο Κρατικό της Ωδείο. Βιολοντσέλλο έκανε με τον Μανώλη Καζαμπάκα και ανώτερα θεωρητικά με τον Σόλωνα Μιχαηλίδη. Ωστόσο σπουδαίο μουσικό σχολειό στάθηκε παράλληλα γι’ αυτόν η σταθερή συμμετοχή, απ’ τα 15 του περίπου, στην ορχήστρα του Μουσικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου υπό τον Γιάννη Μάντακα και μέγιστο σχολειό η 5χρονη θητεία του (1963-68) στην τότε Συμφωνική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος. Με υποτροφία του ΙΚΥ συνέχισε τις σπουδές του βιολοντσέλλου στη Μουσική Ακαδημία της Βιέννης με τους Βλαντιμίρ Ορλώφ, Αντρέ Ναββάρα και Σέντα Μπένες, και πήρε το δίπλωμά του το 1975. Παράλληλα φοίτησε, στην ίδια σχολή, στην τάξη διεύθυνσης ορχήστρας του Χανς Σβαρόφσκυ από το 1973 έως το 1977, οπότε πήρε και το δίπλωμα διεύθυνσης ορχήστρας. Είχε την τύχη να έχει σπουδαίους δασκάλους και στην Βιέννη, ιδιαίτερα στα θεωρητικά μαθήματα όπως οι Φρήντριχ Νώυμαν, Έρβιν Ρατς, Άλφρεντ Ουλ, Φρήντριχ Τσέρχα και Γιόζεφ Μέρτιν.  Παρακολούθησε επίσης σεμινάρια με τους αρχιμουσικούς Μιλτιάδη Καρύδη (Βιέννη) και Ότμαρ Σουίτνερ (Βαϊμάρη).


ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Βύρων ΦιδετζήςΈχει εμφανιστεί ως σολίστ και ως διευθυντής ορχήστρας τόσο με ελληνικές συμφωνικές ορχήστρες, όσο και με ξένα συγκροτήματα στην Ελλάδα (Φεστιβάλ Αθηνών, Κέρκυρας, Ηρακλείου, Καλαμάτας, «Λόγου και Τέχνης» Λευκάδας, Ιωαννίνων, Ρόδου, Φιλίππων, Ερμουπόλεως, «Δημήτρια Θεσσαλονίκης», «Μανώλης Καλομοίρης» της Σάμου) και στο εξωτερικό (Αυστρία, Γερμανία, Ιταλία, Κίνα, Ιαπωνία, Μεξικό, Πολωνία, Ρωσία, Τσεχία, Ρουμανία, Αλβανία, Αρμενία, Ισλανδία, Βραζιλία, Πορτογαλία, Βουλγαρία, Ν. Κορέα, Σερβία, Κύπρο, Σλοβακία, Ουκρανία, Αζερμπαϊτζάν, Τουρκία, Αίγυπτο και αλλού) προσπαθώντας να προβάλλει πάντα τη νεοελληνική δημιουργία. Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια στοιχεία (Καλομοίρης στην Κύπρο, Μεξικό, Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Ουκρανία, Βουλγαρία, Σλοβακία, Τουρκία, Αζερμπαϊτζάν. Σκαλκώτας στην Ρωσία, Γερμανία, Βουλγαρία, Ιταλία, Αυστρία, Κίνα, Τουρκία, Βραζιλία, Μεξικό, Ισλανδία, Αλβανία. Σαμάρας στην Ρωσία, Βουλγαρία. Αξιώτης στην Βουλγαρία, Ρουμανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ιαπωνία. Ευαγγελάτος στην Κίνα, Τσεχία, Γερμανία, Βουλγαρία. Πετρίδης στην Βουλγαρία, Τουρκία, Κίνα. Θεοδωράκης στην Ρωσία, Κίνα, Γερμανία. Λιάλιος στην Τουρκία, Βουλγαρία. Τσαλαχούρης στην Τουρκία, Βουλγαρία, Ρουμανία κλπ.)

Συνεργάστηκε επί πολλά χρόνια με την Εθνική Λυρική Σκηνή, όντας από το 1985 έως το 1992 μόνιμος αρχιμουσικός της. Από τον Σεπτέμβριο του 1990 ως το 1992 υπήρξε επικεφαλής αρχιμουσικός της Κρατικής Φιλαρμονικής του Αικατερίνενμπουργκ της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και το 1992 ήταν προσκεκλημένος αρχιμουσικός της «Καπέλα Ρωσία», στη Μόσχα (πρώην ορχήστρας του Υπουργείου Πολιτισμού της ΕΣΣΔ). Χρημάτισε παράλληλα προσκεκλημένος αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας του Πάζαρτζικ της Βουλγαρίας από το 1990 ως το 1999, οπότε έγινε μέχρι το 2001 καλλιτεχνικός διευθυντής της ορχήστρας. Την περίοδο 2000-2005 είχε την καλλιτεχνική ευθύνη της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Θεσσαλονίκης. Από το 1987 διετέλεσε μόνιμος αρχιμουσικός της ΚΟΑ, και από το 2004 έως το 2011 την ανέλαβε και ως καλλιτεχνικός της διευθυντής.

ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ

Έχει ηχογραφήσει τις όπερες του Σ. Σαμάρα: Ρέα, Μάρτυς, Ξανθούλα, Δεσποινίς ντε Μπελ-ιλ, Τίγκρα, καθώς και το λυρικό κύκλο Τα Επινίκια · τις όπερες του Π. Καρρέρ: Κυρα Φροσύνη, Δέσπω· την όπερα του Δ. Μητρόπουλου: Αδελφή Βεατρίκη· τους 36 Ελληνικούς χορούς του Ν. Σκαλκώτα στην πρώτη συνολική παγκόσμια ηχογράφηση· τις τρεις συμφωνίες του Μ. Καλομοίρη: Της Λεβεντιάς, Των ανίδεων και των καλών ανθρώπων, Παλαμική, όλα τα Συμφωνικά του Ποιήματα, το Τρίπτυχο, τις Ραψωδίες καθώς και τις όπερές του Ανατολή και Κωνσταντίνος Παλαιολόγος· τα ορχηστρικά άπαντα του Γ. Κωνσταντινίδη και τον Ύμνο στην Ελευθερία του Ν. Χ. Μάντζαρου στην πλήρη και πρωτότυπη μορφή του. Επίσης έργα των Β. Καλαφάτη, Γ. Σισιλιάνου, Δ. Δραγατάκη, Α. Ευαγγελάτου, Δ. Λιάλιου, Δ. Λαυράγκα, Μ. Βάρβογλη, Π. Πετρίδη, Αιμ. Ριάδη, Γ. Αξιώτη, Θ. Αντωνίου, Μ. Θεοδωράκη, Ι. Χαλιάσα, Π. Κούκου, Σ. Ζάνα Σ. Μιχαηλίδη, Θ. Καρυωτάκη, Χ. Ξανθουδάκη, Δ. Μαραγκόπουλου, Φ. Τσαλαχούρη, Α. Κουντούρωφ, Α. Ξένου κ.ά.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Πέραν των ηχογραφήσεων, στη μακρόχρονη σταδιοδρομία του ως σολίστ του βιολοντσέλου και ως διευθυντής ορχήστρας έχει ερμηνεύσει πάνω από 300 ελληνικά έργα, πλείστα εκ των οποίων σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση ή σε πρώτη εκτέλεση μετά από πολύχρονη σιωπή. Η προσπάθειά του στόχευσε και στοχεύει στο να αναδειχθεί σταδιακά ο 19ος αιώνας ως βάση της μετέπειτα μουσικής δημιουργίας. Έτσι, ιδιαίτερα μερίμνησε για την ανάδειξη της Επτανησιακής Σχολής, εκτελώντας έργα των Ν. Μάντζαρου, Δ. Παδοβά Σ. Ξύνδα, Π. Καρρέρ, Δ. Ροδοθεάτου, Δ.Λαυράγκα, Σ. Σαμάρα αλλά και συνθετών που έδρασαν κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπως ο Α. Κατακουζηνός, ο Ρ. Παριζίνι, ή ο Δ. Λιάλιος. Ανάλογα προσπάθησε και για την προβολή της Εθνικής Σχολής, εκτελώντας κυρίως έργα των Μ. Καλομοίρη, Αιμ. Ριάδη, Π. Πετρίδη, Α. Ευαγγελάτου, Σ.Μιχαηλίδη αλλά και έργα των Θ. Σακελλαρίδη, Γ. Λαμπελέτ, Λ. Καμηλιέρη κ.ά. Πέραν αυτών έχει εκτελέσει και πολλά έργα παλαιότερων, αλλά και νεώτερων συνθετών, όπως οι Δ. Λεβίδης, Α. Νεζερίτης, Γ. Πονηρίδης, Κ. Κυδωνιάτης, Γ. Πλάτων, Γ. Α. Παπαϊωάννου, Δ. Δραγατάκης, Μ. Παλλάντιος, Α. Ξένος, Γ. Σισιλιάνος, Γ. Χρήστου, Μ. Αδάμης, Θ. Αντωνίου, Κ. Σφέτσας, Ν. Αστρινίδης, Χ. Βρόντος, Χ. Ξανθουδάκης, Α. Μούζας, Φ. Τσαλαχούρης, Β. Θεοφάνους, Κ. Πάτρας, Γ. Βακαλόπουλος, Μ. Λαπιδάκης, Μ. Τραυλός, Γ. Κουρουπός, Χ. Σαμαράς, Κ. Νικήτας, κ.ά.

ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Βύρων ΦιδετζήςΠέραν της εκτελεστικής κι ερμηνευτικής του δραστηριότητας επιμελήθηκε, αποκατέστησε και εξέδωσε είτε μόνος είτε μαζί με εκλεκτούς συνεργάτες, πλείστα όσα νεοελληνικά έργα καθιστώντας τα άμεσα προσιτά σε πιθανή και άμεση εκτέλεσή τους. Κι εδώ αναφέρονται ενδεικτικά: Ν. Μάντζαρου: όλα τα σωζόμενα προσώρας έργα του με ορχήστρα, Σ. Ξύνδα, Δ. Παδοβάνη, Δ. Ροδοθεάτου, Ρ. Παριζίνη, Α. Κατακουζηνού, Π. Καρρέρ (όλα τα έργα του που δισκογράφησε. Ενορχήστρωσε ακόμη ολόκληρη την όπερά του Μάρκος Μπότσαρης) Δ. Λαυράγκα (Ελληνικό καπρίτσιο, Εισαγωγή και φούγκα, Δύο λυρικά ιντερμέτζα, 1η Ελληνική Σουίτα, Πένταθλο, την όπερα Φρόσω – μαζί με τον Γ.Τσελίκα- Ρομανέσκα, Σεγκουιντίλια κ.α.) Σ. Σαμάρα (Κιταράτα, Ολυμπιακό Ύμνο, Ρέα, Μάρτυρα, Ξανθούλα, Δεσποινίδα ντε Μπελίλ, της οποίας μεταξύ άλλων συμπλήρωσε και την παρτιτούρα της α΄πράξης, Κρητικοπούλα και Επινίκια μαζί με τον Γ.Τσελίκα. Ενορχήστρωσα ακόμη την ημιτελή Τίγκρα και τον Ύμνο στον Βάκχο), Δ. Λιάλιου (όλα του τα έργα για ορχήστρα), Αξιώτη ( όλα τα έργα του για ορχήστρα ), Γ.Λαμπελέτ, Μ. Βάρβογλη, Αρ. Κουντούρωφ, Αιμ. Ριάδη (2 Σονάτες για βιολοντσέλλο, 5+2 Χορευτικά Τραγούδια, όλα τα ανέκδοτα τραγούδια του για φωνή και πιάνο μαζί με τους Δ. Γιάκα, Δ.Θεοχάρη και τη γυναίκα του Μιρέλλα Σιμωτά. Ακόμα τα 4 τραγούδια με ορχήστρα "Γιασεμιά και Μιναρέδες", τα χορωδιακά του και τα 2 φωνητικά κουαρτέτα, όπως και την Λειτουργία του Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Τέλος το τραγούδι "Γαλήνη" με βιολοντσέλλο και πιάνο, μαζί δε με τον Ν. Χριστοδούλου το 1ο κουαρτέτο εγχόρδων). Των κορυφαίων συνθετών μας Μ. Καλομοίρη (3 συμφωνίες, Κοντσερτάκι για βιολί, 3 χοροί, Στου Όσιου Λουκά το Μοναστήρι, Νησιώτικες ζωγραφιές, Τρίπτυχο, Ελιά, Τραγούδι της Ειρήνης, Πραματευτής, Χορωδιακά με ορχήστρα, Ανατολη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ξωτικά νερά, Λυρικά, Πολιτεία και μοναξιά, Ελεύθεροι πολιορκημένοι, Σ’ αγαπώ, κ.α.), Ν. Σκαλκώτα (36 Ελληνικοί Χοροί, Χορός σε ντο ελάσ.,Μικρή συμφωνία σε σι υφ., Θάλασσα, κ.α.), Π. Πετρίδη ( Συμφωνίες 1,3,4, Διγενής, Κλέφτικοι χοροί, Ρέκβιεμ, Άγιος Παύλος, Θρύλος της αγάπης κ.ά.), Δ. Μητρόπουλου (Βεατρίκη, Ταφή, Ηλέκτρα, Κρητική γιορτή).

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ

Δίδαξε Μορφολογία και Ιστορία της ελληνικής μουσικής στα Τμήματα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα. Επίσης δίδαξε Ιστορία και Αισθητική της Ελληνικής Όπερας στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επί μία πενταετία δίδαξε βιολοντσέλο στο Ωδείο Αθηνών. Υπήρξε ακόμα επί μια δωδεκαετία (1994-2005) Πρόεδρος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής των Μουσικών Σχολείων της χώρας καθώς και επί σειράν ετών μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστημίου. Τον Οκτώβριο του 2012 εξελέγη μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιονίου Πανεπιστημίου.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

Βύρων ΦιδετζήςΑπό το 2005 ξεκίνησε έναν ετήσιο κύκλο εκδηλώσεων υπό τον γενικό τίτλο «Ελληνικές Μουσικές Γιορτές». Οι εκδηλώσεις συμπεριλάμβαναν συναυλίες, συνέδρια και ομιλίες με διττό στόχο. Αφενός μεν, μουσικοί και κοινό, σταδιακά και κατά το δυνατόν να γνωρίσουν την μουσική κληρονομιά μας των δυο τουλάχιστον τελευταίων αιώνων με παράλληλη παροχή βήματος στους νέους δημιουργούς, αφετέρου δε οι Έλληνες καλλιτέχνες κι επιστήμονες όπου γης, να συνευρεθούν, να γνωριστούν, να συνακουσθούν και να συζητήσουν, πάνω σε θέματα και προβλήματα που τους απασχολούν. Οι ΕΜΓ συνεχίστηκαν αδιαλείπτως ως το 2011 υπό την σκέπη της ΚΟΑ. Από το‘11 ως τα σήμερα συνεχίζουν ανεξάρτητες από οποιονδήποτε φορέα χάρη στην συμπαράσταση πολύτιμων φίλων σε ολόκληρη την Ελλάδα. Σημαντικοί θεσμοί, αλλά και κυρίως, σπουδαίοι καλλιτέχνες και μελετητές ενστερνίσθηκαν με ζέση τους σκοπούς και τους στόχους των ΕΜΓ. Όλοι τους, τους υπηρέτησαν και τους υπηρετούν αφιλοκερδώς με τον λαμπρότερο τρόπο.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Η διεθνής κριτική εξεθείασε κατά καιρούς με ιδιαιτέρως κολακευτικά σχόλια την δισκογραφική αλλά και τη γενικότερη προσπάθεια που κατέβαλε για την προβολή της ελληνικής μουσικής δημιουργίας. Για την καλλιτεχνική του δράση η Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε το 1975 με το βραβείο Σπύρου Μοτσενίγου. Έχει επίσης τιμηθεί από την Εθνική Λυρική Σκηνή, τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης καθώς και από άλλους φορείς. Τέλος, για την προσφορά του στην ελληνική μουσική εξελέγη ομοφώνως επίτιμο μέλος της Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών, ενώ για το δισκογραφικό του έργο, του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής. Το 2010 αναγορεύτηκε για τη πολυετή και ουσιαστική προσφορά του στη μουσική επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Fidetzis

Βύρων Φιδετζής

Σχόλια
Comments